Je moet het beter doen dan de rest

Vanwege personeelsgebrek staat Joop van Meijel tegenwoordig zelf op zaterdag in zijn bakkerswinkel in het Zeeuwse Clinge. “Het ziet er weer goed uit, bakker!’” hoort hij dan regelmatig. “Dat stemt trots, natuurlijk. Tegelijkertijd denk ik: dat moét ook. De klant betaalt ervoor. Je bent het als ambachtelijke bakker verplicht om kwaliteit te leveren.”

tekst: Linda van ’t Land | foto’s: Koos Groenewold

Vijf jaren op rij wint Echte Bakker van Meijel uit Clinge, vlakbij de Belgische grens en op zo’n 25 kilometer van Antwerpen en Terneuzen, de prijs voor de allerbeste Zeeuwse Bolus. Al jarenlang stond hij met het typisch Zeeuwse product in de top-5 van deelnemers. Toch is er volgens bakker Joop van Meijel geen sprake van een geheim recept. “Een geheim? Welnee. Het is gewoon een zacht broodje dat je door de bruine suiker rolt en kort bakt, zodat het net gaar is en een beetje klef blijft. Belangrijk is wel dat je altijd constant bakt en zo dezelfde kwaliteit levert. Dan weet de klant wat hij krijgt en als bakker kun je het proces gaan finetunen.”

Constante kwaliteit

En dat is dan toch een belangrijk ‘geheim’ van deze Zeeuwse bakker, die al sinds 1981 in het bedrijf werkt dat zijn ouders in 1962 overnamen: constante kwaliteit bieden. “Er bestaat absoluut een toekomst voor de ambachtelijke bakkerij. Maar dan moet je wel in alles wat je doet onderscheidend zijn. Beter zijn dan een ander – en al helemaal beter dan de supermarkt. Je klanten betalen een prijs voor het ambacht en dat moet terecht zijn. Het is je plicht als ambachtelijke bakker om zowel qua prijs als qua kwaliteit dat onderscheidende vermogen te bieden en met je assortiment en service boven alles uit te steken. Je moet het ook in alles uitstralen. En je moet bovendien niet alleen zelf vinden dat je onderscheidend bezig bent. Sterker nog: de klant bepaalt dat. Hoe meer klanten ik heb, hoe beter ik ben.”

Groot marktaandeel

Joop van Meijel neemt in 1996 het bakkersbedrijf van zijn ouders over en verbouwt vijf jaar later het bedrijf aanzienlijk. “Ik breidde na de overname het assortiment iets uit en hamerde op kwaliteit. Ik legde de lat steeds hoger en het werd alsmaar drukker.” De bakkerij achter de winkel wordt vrijwel volledig vernieuwd. In 2013 wordt daarna de winkel nog eens flink vergroot. Er komt meer ruimte voor zelfbediening en via glazen wanden kijken de klanten zowel de banketbakkerij als de broodbakkerij in. Amper vier procent van de omzet komt uit het derde kanaal; het geld wordt in die ene winkel in Clinge verdiend. Een filiaal heeft Van Meijel nooit overwogen. “Als één winkel goed loopt, waarom zou je dan een tweede willen hebben?”, vraagt de bakker zich nuchter af. “Hier in Zeeuws-Vlaanderen is sprake van best grote afstanden tussen de dorpen onderling. Dat betekent veel werk en kosten, terwijl we het ook op één locatie kunnen verdienen.”

En dat is best opmerkelijk, aangezien het dorp Clinge nog geen 2500 inwoners heeft. “Toch hebben we zo’n veertienhonderd klanten per week”, laat Van Meijel weten. “Het betekent dat we een duidelijke regiofunctie hebben verworven. In een kleine plaats moet je zorgen voor een groot marktaandeel. Er zijn vast andere bakkers in Zeeland die last van ons hebben, maar daar ben ik niet mee bezig. Ik voel me geen concurrent: we zijn als ambachtelijke bakkers allemaal collega’s. Ik probeer het alleen wel beter te doen dan de rest.”

Ontwikkelingen

Voordat hij de bakkerij in Clinge overnam, heeft Van Meijel een kleine drie jaar bij andere bakkers gewerkt. “Ik wist zeker dat ik voor mijzelf wilde beginnen, maar had mot met mijn ouders. Als je ondernemer bent, moet je eigenwijs zijn – maar dat was mijn vader ook! Daardoor botste het nog weleens tussen ons. Ik wilde laten zien dat ik het beter kon. Later is het wel bijgelegd en ben ik dus teruggekomen in de zaak van mijn ouders. Dat ik die heb overgenomen en uitgebreid, stemde mijn vader zeer trots – al heeft hij dat nooit direct naar mij uitgesproken.”

In de afgelopen veertig jaar is het vak wat Van Meijel betreft niet wezenlijk veranderd. “Je moet kwaliteit bieden als ambachtelijke bakker: dat is van alle tijden. Dat je nu in toenemende mate met apparatuur of digitale hulpmiddelen werkt, is heel geleidelijk gegaan. En je vakkennis blijft belangrijk: je kunt je kneders of ovens wel digitaal bedienen, maar je moet als vakman zelf bekijken of je deeg iets warmer of kouder moet zijn of dat je brood wellicht nog een minuutje langer in de oven moet blijven. Je moet als vakman weten wat je doet.”

Echte Bakkers en MOC

Zo’n driehonderd Zeeuwse bolussen per week verkoopt Van Meijel. Getoerd gerezen producten zoals de Belgische koffiekoeken zijn hardlopers. Maar van echte specialiteiten is volgens Van Meijel geen sprake in zijn bedrijf: alles moet gewoon goed en van constante kwaliteit zijn. Aan aanbiedingen doet hij dan ook niet mee, ook al is het bedrijf al sinds 1967 aangesloten bij het Echte Bakkersgilde. “Met kwaliteit stunt je niet. Dus aan acties of brooddagen doe ik niet mee.”

Wel vindt hij de contacten met collega’s belangrijk. “Ik ga naar de bijeenkomsten van de Echte Bakkers en ben sinds 2004 ook aangesloten bij M.O.C. van Beko Advies. Het is leerzaam om in andere bedrijven te kijken en heel interessant om de verhalen van anderen te horen. Je hoeft het niet altijd met hen eens te zijn, maar je kunt er weleens over nadenken. Leren doe je van contacten met anderen, niet alleen. Je moet openstaan voor vernieuwing en voor veranderingen. Kritiek is nooit leuk, maar je kunt daar wel van leren. Bakkers die de mening van anderen terzijde leggen of alles zelf willen uitvinden, zijn mijns inziens geen slimme ondernemers.”

Volgende generatie

Als hij de jongere generatie een tip mag geven, is het dan ook dat zij open moeten staan voor anderen en een lidmaatschap zoals dat van M.O.C. aangaan. “Je kunt zelf alleen verbeteren als je de kritiek van anderen serieus neemt. Daarnaast moet je wel dicht bij jezelf blijven en je niet gek laten maken. Bekijk wat je collega’s doen en bedenk hoe jij het zelf wilt doen. Wat mij betreft is er maar één manier om te ondernemen: je doet het goed of je doet het niet. Dat betekent voor mij ook dat je soms meer uren moet maken dan je lief is. In dertig uur per week ga je het echt niet redden. Vroeger moest je als werknemer vragen of je heel misschien een weekend vrij mocht. Tegenwoordig krijg ik een briefje met daarop wanneer men wil werken. Die veranderende mentaliteit vind ik soms wel schrikbarend.”

Ook wil hij jongeren meegeven dat ze het nooit voor het geld alleen moeten doen. “Geld moet nooit de belangrijkste drijfveer zijn om een ambachtelijke bakkerij te starten. Er valt zeker voldoende te verdienen in deze branche en je moet de kosten nooit uit het oog verliezen, maar passie voor het vak en de wens om je klanten tevreden te stellen horen de boventoon te voeren. Per slot van rekening betaalt de klant je salaris.”

Overname

Inmiddels is Van Meijel bijna 58 jaar. Hij hoopt rond zijn zestigste te kunnen stoppen om samen met zijn vrouw Anja van andere dingen te gaan genieten. “We willen meer van Nederland en de wereld zien en ook eens wat andere dingen kunnen doen. We hebben geen kinderen, dus een overnamekandidaat is er nog niet. Binnenkort laat ik het bedrijf taxeren en dan ga ik toch een en ander in gang zetten. Ik doe het werk nog graag, maar zie er ook niet tegenop om te stoppen. Ik hoop dat er een opvolger komt, die het bedrijf zoals het is laat voortbestaan. Maar er zijn vast geen honderd kandidaten. We moeten het doen met wat zich aandient; daar ben ik me terdege van bewust.”